1- پتروفیزیک (خواص سنگ مخزن) :
پتروفیزیک به ارزیابی و تفسیر خواص فیزیکی سنگ های مخزن شامل تخلخل، تراوایی، حجم شیل، فشار مویینگی، شعاع گلوگاههای تخلخل، درصد اشباع شدگی سیالات مخزن، مرزهای تماسی، زونهای تولیدی خالص و ناخالص، مدلسازی استاتیک مخزن، تعیین حدود برش و ... با استفاده از ارزیابی و تفسیر لاگهای چاه پیمایی معمولی، نمودارهای چاه پیمایی ویژه، نمودارهای تصویری چاه، داده های مغزه معمولی و ویژه، تست چاه و از این قبیل پرداخته می شود. 

دانشجویانی که به این درس علاقه دارند می بایست در زمینه تعبیر و تفسیر لاگهای پتروفیزیکی و ارتباط آنها با داده های مغزه و سایزمیک و شناخت نرم افزارهای پتروفیزیکی قوی بوده و با نرم افزارهای مربوطه آشنا باشند.

​​​​​​​2- ژئوفیزیک :
به طور خلاصه به علم ژئوفيزيك مطالعه زمين با استفاده از روش‌هاي فيزيكي گويند. آغاز علم ژئوفيزيك به كشف گيلبرت درباره مغناطيس زمين و تئوري نيوتن درباره نيروي گراني زمين بر مي‌گردد. مطالعات ژئوفيزيكي برخلاف مطالعات زمين‌شناسي بيشتر كمي و غير توصيفي‌اند تا كيفي و توصيفي. هدف اصلي بررسي‌هاي ژئوفيزيكي، تعيين محل ساختارهاي زمين‌شناسي و درصورت امكان اندازه‌گيري ابعاد و ويژگي‌هاي فيزيكي آنهاست. مثلاً در اكتشاف نفت، هدف به دست‌آوردن اطلاعات ساختاري است زيرا نفت با عوارض خاصي مثل طاقديس، گسل و … در ارتباط است.

روش‌هاي ژئوفيزيكي به صورت گسترده‌اي در اكتشاف نفت استفاده مي‌شوند. پيشرفت‌هاي اين روش‌ها در اثر گسترش ابزارهاي دقيق‌تر و پيچيده‌تر براي كسب اطلاعات و هم چنين ظهور كامپيوترهاي بسيار سريع براي پردازش داده‌هاي حاصل شده است.

3- ژئوشیمی آلی: 
فت در سنگ منشأ تشکیل می‌شود. برای تشکیل نفت در سنگ منشأ فرآیندهای مختلفی بر روی مواد آلی اتفاق می‌افتد تا این مواد تغییر ماهیت داده و به نفت و گاز و دیگر فرآورده‌ها تبدیل شوند. در ابتدا لازم است اطلاعاتی درخصوص سنگ منشأ‌ بدست آوریم؛ به عنوان نمونه سنگ منشأیی که مطالعه می‌شود چه نوع هیدروکربوری (نفت و گاز)‌ تولید می‌کند یا اصلا توانایی ایجاد هیدروکربور را در خود دارد یا خیر؟
مواد آلی در درون سنگ منشأ‌ تبدیل به کروژن (Kerogen) می شوند؛ کروژن به مواد آلی درشت دانه‌ای گفته می‌شود که توانایی انحلال در اسیدهای آلی را ندارند. نفت ازتغییر و تحول و بلوغ کروژن تولید می‌شود؛ به طورکلی چهار نوع کروژن داریم:
۱- کروژن نوع اول
۲- کروژن نوع دوم
۳- کروژن نوع سوم
۴- کروژن نوع چهارم

ژئوشیمی آلی که ترکیبی ازعلوم زمین شناسی و شیمی آلی است که به موارد بالا می پردازد.

4- زمین شناسی تحت الارضی :

زمین شناسی تحت الارضی عبارتست از :
مطالعات حوضه هاي رسوبي از ديدگاه زمين شناسي نفت و شناسايي اهداف اكتشافي
مدلسازي سه بعدي مخزن و انجام محاسبات حجمي مخزن جهت مشخص نمودن ميزان ذخيره هيدروكربور موجود
تهيه گزارشات پيش بيني چاه ها قبل از شروع به عمليات حفاري
تهيه گزارشات نهايي چاه ها پس از خاتمه حفاري و تكميل چاه
بررسي پتانسيل هيدروكربوري ساختمانهاي حفاري نشده
تعيين ساختمان هاي خشك از ديدگاه زمين شناسي نفت
تعيين مناسبترين مكان چاه (بر روي نقشه و زمين) براي ساختارها (تله ساختماني، چينه اي يا مركب) جهت انجام عمليات حفاري اكتشافي و يا توصيفي

5-چاه پيمايی ( نمودارگيری از چاه ) :
چاه پیمایی مجموعه ای از اين روشهاست که اطلاعات پيوسته ای از خصوصيات مختلف مخزن به دست می دهد.
در عمليات چاه پيمايی، به کمک روشهای متفاوت، اطلاعاتی از طبيعت فيزيکی مخزن شامل خواص مختلف سنگ های مخزن و همچنين سيالات موجود در آن به دست می آيد. اين نتايج که لاگ ناميده می شوند، در مهندسی مخزن و مهندسی بهره برداری مورد استفاده قرار می گيرند.
 چاه پيمايی نقش بسيار مهمی در صنايع نفتی بازی می کند و به علت اطلاعات ذيقيمتی که در اختيار می گذارد، به عنوان چشم صنعت نفت ناميده می شود. با توجه به اين اهميت روزافزون، ابزار و روشهای گوناگونی در اين زمينه به وجود آمده و توسعه يافته اند. به ويژه با پيشرفت دانش بشری، استفاده از تکنولوژی های الکترونيکی و مخابراتی در زمينه چاه پيمايی گسترش يافته است.

6- سنگ شناسی رسوبی:
​​​​​​​سنگ شناسی رسوبی از دو کلمه Sedimentary به معنی رسوبی و Petrology به معنی سنگ شناسی گرفته شده است.
دید کلی
سنگهای رسوبی به دلیل داشتن منابع مهم نظیر نفت ، گاز ، ذغال ، آهن ، اوارنیم و نیز مواد مورد نیاز در مصالح ساختمانی مانند آهک ، گچ و غیره از اهمیت خاصی برخوردارند لذا سنگ شناسی رسوبی یکی از مهمترین شاخه‌های علوم زمین محسوب می‌گردد. در حدود 70٪ از سنگهای سطح زمین ، دارای منشا رسوبی هستند، و این سنگها عمدتا از ماسه سنگها ، سنگهای آهکی ، شیل ها و به مقدار کمتری اما با همان معروفیت از رسوبات نمک ، سنگهای آهندار ، ذغال و چوب تشکیل شده است.

7- زمین آمار : زمین‌آمار، نوعی آمار است که در آن بستگی فضایی مقادیر در نظر گرفته می‌شود و از این رو متغیرهای ناحیه‌ای در آن مورد استفاده قرار می‌گیرند.

8-  ژئومکانیک مخزن :

علم ژئومکانیک مخزن، علمی میان رشته­ ای است که با مفاهیم زمین­شناسی، مهندسی نفت، ژئوفیزیک و مهندسی معدن درگیر می­­باشد.  باتوجه به حجم وسيع مشکلات موجود در مراحل مختلف توليد و بهره­برداری از مخازن هيدروکربنی که بخش بزرگی از آنها در طی حفاری چاه­ها و بخشی دیگر در حين بهره ­برداری از آن موضوعيت می­یابند، می­توان دریافت که مطالعات ژئومکانيکی نقش عمده­ای در شناسایی و کنترل این مشکلات در بعد مکان و زمان ایفا می­نمایند، در نتيجه ژئومکانيک مخازن هيدروکربنی، نقش مهم و فزاینده­ای در ارزیابی و توسعه ميادین نفت وگاز دارد. 

​​​​​​​

معرفی دروس تخصصی اکتشاف نفت