معرفی گرایش اکتشاف نفت

اکتشافات نفت حدود یکصد سال پیش آغاز شد. بدین ترتیب که نزدیک نقاطی که تراوش نفت در سطح زمین نشانه وجود نفت در زیرزمین بود، افراد اقدام به حفاری می کردند. درآغاز، جستجو برای نفت غالبا تابع اتفاق و تصادف بود صرفنظر از نقاطی که نفت به سطح زمین تراوش می کرد، در بسیاری از نقاط بدون وجود نشانه یا قرینه معتبری چاه زده می شد که غالبا به نتیجه مثبت نمی رسید. جویندگان نفت با دشواری هایی روبرو هستند که دیگران کمتر با آن مواجه اند زیرا مدام در تکاپوی یافتن چیزی هستند که از نظر ناپیداست و چه بسا پس از تلاش و رنج فراوان چیزی بدست نیاوردند. امروزه عملیات اکتشاف نفت شکل کاملا علمی به خود گرفته ولی حتی با تکنولوژی مدرن و آزمودگی و کاردانی متخصصین منابع زیرزمینی و زمین شناسان، عملیات نفت جویی کماکان دستخوش شک و تردید است.

در بخش بالا دستی نفت اولین مرحله برای دست یابی به نفت و بهره برداری از آن، اکتشاف مخازن نفتی است. هدف اصلی و اساسی از اکتشاف نفت عبارت است از یافتن نقاطی که احتمال می رود نفت در ساختارهای زمین شناسی زیرین آن حبس شده باشد. 

در اکتشاف نفت ابتدا با توجه به مطالعات سطحی (شامل مطالعات اولیه، روش های زمین شناسی، روش های ژئوفیزیکی و ژئوشیمی) نقطه اولیه را انتخاب می کنند و سپس اقدام به حفاری اکتشافی می کنند و در نهایت با استفاده از روش های تحت الارضی اکتشاف که همزمان با حفاری اکتشافی یا بعد از آن انجام می شود، اطلاعات مورد نیاز را تکمیل می کنند و وجود یا عدم وجود مخزن، میزان ذخیره مخزن، اقتصادی بودن یا نبودن برداشت از مخزن و… را بررسی می کنند. 
 
هنگامی که نتایج آزمایش ها و ترکیب هیدروکربورها و حجم آن ها مشخص شد می توان مدعی شد یک میدان جدید با ویژگی های فنی معین کشف شده است.

از جمله مهمترین دروس تخصصی این گرایش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ژئوفيزيک، ‌ژئوشيمي،‌ زمين شناسي نفت،‌ پتروفیزیک و چاه ‌پیمایی، زمين شناسي عمومی و ساختمانی، تخمين و ارزيابي ذخاير نفتي، مکانيک محيط هاي ناپيوسته سنگي، سنگ شناسي.

مهمترین نرم افزارهای این گرایش عبارتند از:

PETREL , Geolog , Arc GIS, Surfer,Petromod,RMS,Vista


در زیر نام چند مرجع مهم و کاربردی از این رشته را برای شما آماده کرده ایم:

رضایی، م.ر.، ۱۳۸۰، زمین شناسی نفت، انتشارات علوی، تهران.
 
 Tiab, D., and Donaldson, E.C., 2004, Petrophysics: Theory and practice of measuring reservoir rock and fluid transport properties, Gulf professional publishing, Elsevier.
Serra, O., 1984, fundamentals of well log interpretation, Developments in Petroleum Science, 15A, Elsevier.
Geophysics
Keary, P., Brooks, M., and Hill, I., 2002, An Introduction to Geophysical Exploration, Blackwell Science.
Seismology
Sheriff, R. E., and Geldart, L. P., 1995, Exploration seismology, Cambridge University Press.
Seismic processing and interpretation
Yilmaz, O., 2002, Seismic data analysis, Society of Exploration Geophysicist.
Badley, M.E., 1985, Practical seismic interpretation, International human resources development corporation, Boston.
Digital signal processing -DSP
Proakis, J. G., and Manolakis, D. G., 1996, Digital Signal Processing: Principles, Algorithms and Applications, Prentice-Hall Inc.